Uzależnienie od leków, zwane również lekomanią, to problem, który w ostatnich latach staje się coraz bardziej powszechny. W dobie łatwego dostępu do różnego rodzaju preparatów farmakologicznych, zarówno na receptę, jak i bez recepty, wiele osób nieświadomie przekracza cienką linię między stosowaniem leków w celach poprawy zdrowia a ich nadużywaniem. Jak rozpoznać to niebezpieczeństwo, zrozumieć jego przyczyny i skutki oraz znaleźć pomoc? Odpowiadamy na te pytania.
Co to jest uzależnienie od leków?
Uzależnienie od leków to stan, w którym osoba traci kontrolę nad ilością i częstotliwością przyjmowania leków, co prowadzi do negatywnych konsekwencji zdrowotnych, psychicznych i społecznych. W odróżnieniu od świadomego nadużywania substancji psychoaktywnych, leki często są postrzegane jako „bezpieczne” i pomocne. Tymczasem ich niekontrolowane stosowanie może prowadzić do tak samo poważnych konsekwencji jak w przypadku narkotyków czy alkoholu.
Uzależnienie może rozwinąć się w wyniku długotrwałego stosowania leków przepisanych przez lekarza, ale również przez samodzielne leczenie czy sięganie po środki dostępne bez recepty. Mechanizm uzależnienia jest złożony – obejmuje zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne.
Dlaczego leki mogą być niebezpieczne?
Leki oddziałują na nasz organizm, pomagając w leczeniu chorób, łagodzeniu bólu czy poprawie nastroju. Jednak wiele z nich, szczególnie przyjmowanych w nadmiarze lub bez kontroli specjalisty, może prowadzić do poważnych skutków ubocznych, takich jak:
•Tolerancja – organizm wymaga coraz większych dawek, aby osiągnąć ten sam efekt terapeutyczny.
•Uzależnienie fizyczne – przy nagłym odstawieniu leków pojawiają się objawy odstawienne, takie jak drżenie, bóle, niepokój czy nudności.
•Uzależnienie psychiczne – osoba odczuwa silną potrzebę sięgnięcia po lek, aby poczuć się lepiej lub uniknąć dyskomfortu.
Uzależnienie od leków może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, zaburzeń funkcjonowania w codziennym życiu, a w skrajnych przypadkach – do zagrożenia życia.
Podział leków sprzyjających uzależnieniu
Nie wszystkie leki są jednakowo ryzykowne. Najczęściej problem dotyczy określonych grup farmaceutyków, takich jak:
1. Opioidy
Leki przeciwbólowe stosowane w leczeniu bólu przewlekłego lub pooperacyjnego. Przykłady to tramadol, morfina czy oksykodon. Ich długotrwałe stosowanie może prowadzić do silnego uzależnienia.
2. Benzodiazepiny
Środki uspokajające i nasenne, takie jak diazepam czy lorazepam, przepisywane na stany lękowe lub bezsenność. Przyjmowanie ich przez dłuższy czas znacznie zwiększa ryzyko uzależnienia.
3. Leki stymulujące
Stosowane w leczeniu ADHD czy narkolepsji, np. amfetamina czy metylfenidat. Ich nadmierne stosowanie prowadzi do zaburzeń psychicznych i fizycznych.
4. Leki dostępne bez recepty
Choć wydają się bezpieczne, niektóre leki przeciwbólowe (z kodeiną), na przeziębienie czy uspokajające mogą być nadużywane, szczególnie w dużych dawkach.
Gdzie zostaje przekroczona cienka linia?
Granica między świadomym stosowaniem leków a uzależnieniem jest bardzo subtelna. Zazwyczaj zaczyna się od niewinnego zwiększania dawki bez konsultacji z lekarzem lub sięgania po lek w sytuacjach, w których nie jest to konieczne. Sygnały ostrzegawcze mogą obejmować:
•częste zmiany lekarzy w celu uzyskania recepty,
•ciągłą potrzebę posiadania zapasu leków,
•ukrywanie przyjmowania leków przed bliskimi,
•pojawienie się objawów odstawiennych po zaprzestaniu stosowania.
Jak możemy pomóc?
W naszym ośrodku w Podwilku specjalizujemy się w kompleksowej terapii osób zmagających się z uzależnieniem od leków. Proces leczenia obejmuje:
1.Detoksykację – pod nadzorem lekarzy usuwamy leki z organizmu, łagodząc objawy odstawienne.
2.Terapia indywidualna i grupowa – pomagamy zrozumieć mechanizmy uzależnienia i rozwijać zdrowe strategie radzenia sobie z trudnościami.
3.Wsparcie psychologiczne – pracujemy nad odbudową pewności siebie, relacji z bliskimi i powrotem do normalnego życia.
4.Profilaktyka nawrotów – uczymy, jak unikać powrotu do nałogu i prowadzić zdrowy tryb życia.
Ważne jest, aby zrozumieć, że lekomania to choroba, którą można skutecznie leczyć. Każda osoba ma szansę na nowy początek, jeśli tylko zdecyduje się poprosić o pomoc.
Nie czekaj, działaj!
Uzależnienie od leków to poważny problem, który nie zniknie sam. Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich zmaga się z lekomanią, nie zwlekaj. Skontaktuj się z naszym ośrodkiem w Podwilku i pozwól nam pomóc w odzyskaniu kontroli nad życiem. Razem możemy pokonać uzależnienie.
Zapraszamy do kontaktu – Twój pierwszy krok ku zdrowiu jest na wyciągnięcie ręki!
